Tempelhof-Schöneberg to więcej niż dawne lotnisko. Nietypowe atrakcje Berlina.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;

Berlin ma wiele twarzy. Może być monumentalny, alternatywny czy też zielony. Znajdziesz w nim światowej sławy muzea, królewskie pałace i ogrody, pozostałości po murze berlińskim i podziale miasta, czy też znakomity street art. W poprzednim berlińskim tekście zabraliśmy Was na piękny spacer po zielonej dzielnicy Steglitz-Zehlendorf. Teraz czas na kolejną odsłonę tej niezwykle różnorodnej metropolii. Tym razem opowiemy Wam o dzielnicy Tempelhof-Schöneberg, gdzie odwiedziliśmy mniej znane, nietypowe atrakcje Berlina, w tym miejsca, które powinny być pokazywane jako przykłady mądrej i przyjaznej rewitalizacji terenów postindustrialnych. Lotnisko Tempelhof czy Natur-Park Schöneberg Südgelände udowadniają, że Berlin to miasto dla jego mieszkańców.

Nietypowe atrakcje Berlina w Tempelhof-Schöneberg

Tempelhof-Schöneberg to dzielnica, a właściwie okręg administracyjny (Bezirk), pełen różnorodności i wielokulturowości. To właśnie w tej części Berlina mieszkał w latach 70-tych zarówno David Bowie, jak i Iggy Pop, a John F. Kennedy nazwał siebie Berlińczykiem. Zobaczycie tu zarówno dawne lotnisko, jak i najbardziej znany dom towarowy w Berlinie, czyli Kaufhaus des Westens (KaDeWe). Jest tu dużo zieleni, a dawne obszary poprzemysłowe zostały mądrze zaadaptowane na potrzeby mieszkańców i biznesu. Oto miejsca w Tempelhof-Schöneberg i nietypowe atrakcje Berlina, które naszym zdaniem warto jest zobaczyć.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;
Lotnisko Tempelhof

Tempelhofer Feld – mieszkańcy powiedzieli NIE

Kiedy w 2008 roku zamknięto port lotniczy Tempelhof Flughafen pomysłów na zagospodarowanie jego terenu w Berlinie było bardzo wiele. Tak wielki pas ziemi w dobrej lokalizacji był jakże łakomym kąskiem dla inwestorów. Zaplanowano kolejne bloki z apartamentami, galerie handlowe, a nawet sztuczne jezioro. Plan ten nie spodobał się mieszkańcom Berlina, którzy zaczęli głośno mówić nie!

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Ich sprzeciw doprowadził do referendum, w którym aż 65% głosujących opowiedziało się za odrzuceniem wszystkich planów, utworzeniem parku i zakazem wznoszenia nowych budynków. Był to powrót do korzeni i do rąk mieszkańców. Przed powstaniem lotniska jego teren był miejscem spotkań i spacerów, przed wojną funkcjonowało na nim aż 9 ogródków piwnych.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Dziś na dawnej płycie lotniska i pasach startowych Berlińczycy spotykają się, jeżdżą na rowerze, rolkach, grają w piłkę, grillują czy też puszczają latawce. Trafiliśmy nawet na mini koncert bębnowy, a kawałek dalej wieczór umilał DJ z mikserem na motorze. Wszystkie aktywności są dozwolone, oczywiście w granicach przyzwoitości. Jest wydzielone miejsce do grillowana oraz ogródki społeczne, w których każdy mieszkaniec może mieć swoją grządkę. Park otwarty jest codziennie w godzinach 6.00-21.30. Dobrym momentem na odwiedzenie Tempelhofer Feld jest zachód słońca, wtedy słońce chowa się centralnie za budynkiem dawnego lotniska, a park tętni życiem.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Feld; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Zwiedzanie lotniska Tempelhof Flughafen

Spacerując po Tempelhofer Feld zerkaliśmy na monumentalne budynki dawnego lotniska odgrodzone wysoką siatką. Wydają się one być zamknięte na cztery spusty, ale zwiedzanie lotniska Tempelhof jest jak najbardziej możliwe. Aby wejść do środka wystarczy zapisać się na zwiedzanie z przewodnikiem, które odbywa się po niemiecku lub po angielsku. Tak też zrobiliśmy!

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Budowa Tempelhof Flughafen rozpoczęła się w 1936 roku. 4000 robotników pracowało na trzy zmiany. Budynki miały spełniać nie tylko cele lotnicze, ale też propagandowe. Miały być wielkie, rozległe, budzić podziw. Miały one w sumie 7353 pomieszczenia, w tym 818 toalet i ponad 300 schronów w podziemnych kondygnacjach. Na dachach zbudowano monumentalne tarasy, z których oglądano m.in. parady wojskowe. Były tak projektowane, aby pokazy mogło obejrzeć ponad 1 milion osób. Aby wyobrazić sobie wielkość lotniska, pomyślcie, że było ono większe niż obszar Monako, a do jego budowy zużyto więcej stali niż do budowy wieży Eiffla.. Co ciekawe, budynki lotniska bez szkód przetrwały II wojnę światową, alianci bombardowali jedynie płytę lotniska. Jedna z teorii mówi, że Amerykanie planowali wykorzystanie lotniska po wojnie. Czy taka była prawda, tego nie wiadomo.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;
Gigantyczna hala odpraw

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Pewne, jest, że po zakończeniu wojny, lotnisko stało się amerykańską bazą lotniczą oraz odegrało niezwykle ważną rolę w czasach zimnej wojny. Dzięki jego istnieniu możliwe było stworzenie mostu powietrznego i zaopatrywanie Berlina Zachodniego podczas blokady miasta w latach 1948-49. Przypomina o tym pomnik na Platz der Luftbrücke przed wejściem na teren dawnego lotniska. W roku 1950 podjęto decyzję o utworzeniu na wydzielonym obszarze lotniska cywilnego, które dla obywateli Berlina Wschodniego i NRD stało się symboliczną Bramą do Wolności i zachodniego świata. W 1993 roku zlikwidowano bazę amerykańską, a od tego roku lotnisko obsługiwało jedynie mniejsze samoloty cywilne. Dla coraz to większych samolotów pasażerskich pas startowy był  po prostu zbyt krótki. Ostatni lot z Tempelhof odbył się 30 października 2008 roku.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;
Sala gimnastyczna z saunami
Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;
Schrony w podziemiach

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; lotnisko Tempelhof; Tempelhof Flughafen;

Spacer po zamkniętym lotnisku jest jak podróż w czasie. Najpierw weszliśmy na pustą halę odpraw, która kiedyś musiała tętnić życiem. Teraz każdy szmer odbija się echem. Potem poszliśmy do wnętrza dawnej restauracji, schronów czy też zobaczyliśmy jak armia amerykańska dostosowała budynki lotniska na własne potrzeby. Na jednym z pięter zbudowali nawet boisko do koszykówki, na którym trenowała ich drużyna Tempelhof Braves. Zwiedzanie trwało ponad dwie godziny i to były bardzo ciekawe dwie godziny pełne opowieści przewodnika które były barwne oraz pełne faktów i ciekawostek. Cena zwiedzania to 16.5 euro za osobę dorosłą, 11 euro za ucznia lub studenta oraz 8 euro za dzieci. Bilety można zarezerwować na tej stronie.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;

Natur-Park Schöneberg Südgelände – zieleń pomiędzy torami

Naszym dużym odkryciem w Tempelhof-Schöneberg był Natur-Park Schöneberg Südgelände. Jest to dawna zajezdnia kolejowa Berlin Tempelhof, która jest znakomitym przykładem jak natura potrafi pięknie zagospodarować obszary poprzemysłowe. Wystarczy, że człowiek jej za bardzo nie przeszkadza. Opuszczone torowiska i budynki przemysłowe z każdym rokiem były coraz bardziej wchłaniane przez zieleń i wszechobecne drzewa. Aż w końcu podjęto decyzję o utworzeniu parku, który chroni zarówno naturę, jak i kolejowe zabudowania.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;

Przyznamy szczerze, że do Natur-Park Schöneberg Südgelände jechaliśmy bez większego przekonania. Spodziewaliśmy się, że zobaczymy po prostu park i kilka zarośniętych torowisk. A tu takie miłe zaskoczenie. Ścieżki poprowadzone są dawnymi torami, a z gęstwiny zieleni wyrastają nagle kolejowe przekładnie, tunele i inne kolejowe elementy.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;
Ścieżki dydaktyczne

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;

Zobaczycie tu także zabytkowy parowóz, wieżę widokową, dawną halę zajezdni czy też ciekawą wystawę poświęconą zarówno o historii parku, jak i roślinności, która obecnie go porasta oraz zwierzętach którym ten teren się na tyle spodobał, że się tutaj zadomowiły. W parku jest też mała kozia zagroda, oczywiście na zielonym torowisku. Widzieliśmy też wiewiórki, podobno spotkać można także lisa. Natura potrafi pięknie wtopić się w postindustrialny krajobraz.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;
Tak wyglądał teren zajezdni do 1952 roku

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Natur-Park Schöneberg Südgelände; Berlin park zajezdnia kolejowa; Berlin Sudgelande;

Na terenie parku znajduje się także kawiarnia, zlokalizowana w dawnych budynkach kolejowych. Zjecie w niej nie tylko domowe ciasta, ale także lunche. Jeżeli po zwiedzaniu będziecie głodni, to polecamy zlokalizowaną dwie stacje S-Bahnem dalej knajpkę RefuEat z syryjskim street foodem. Zamówiliśmy tam talerze z falafelem i smażonym halloumi, wszystko było naprawdę bardzo dobre, a porcje spore. Jeżeli będziecie mieć ochotę na więcej postindustrialnych spacerów, to tuż obok knajpki i stacji Yorckstrasse znajduje się Park am Gleisdreieck, drugi park w Tempelhof-Schöneberg położony na dawnym obszarze przemysłowym.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; Refueat; falafel Berlin; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Hafen; przystań Berlin;

Tempelhofer Hafen i zabytkowe żurawie

Kilka przystanków U-Bahnem od lotniska Tempelhof znajduje się niewielka przystań Tempelhofer Hafen. W 1908 roku znajdowała się w niej jedna z najnowocześniejszych przeładowni tamtych czasów. Jej magazyny miały ponad 12 000 metrów kwadratowych powierzchni. Pod koniec II wojny światowej przystań została zniszczona przez oddział SS. Po wojnie częściowo odbudowana, podobnie jak lotnisko Tempelhof odegrała ważną rolę w zaopatrywaniu Berlina podczas jego blokady.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Hafen; przystań Berlin;

Dziś o latach świetności tego miejsca przypominają trzy zabytkowe drewniane dźwigi z początku XX wieku. Wkomponowano je w projekt przebudowy przystani. W 2009 roku na terenie dawnych magazynów zbudowano bowiem pierwsze centrum handlowe w Berlinie położone nad brzegiem wody. Można tu zrobić zakupy, oczami wyobraźni zobaczyć jak wyglądał kiedyś przeładunek towarów, po czym napić się kawy, zjeść lunch lub po prostu odpocząć z widokiem na wodę.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Tempelhofer Hafen; przystań Berlin;

Street art w Urban Nation

Chyba każdy kto był w Berlinie odwiedził słynną East Side Gallery, aby zobaczyć murale artystów z całego świata na fragmencie dawnego Muru Berlińskiego. Ciekawi nas natomiast kto słyszał o Urban Nation, czyli powstałym kilka lat temu muzeum street artu, graffiti i sztuki współczesnej? W jego wnętrzach prezentowane są wystawy poświęcone sztuce ulicznej. My trafiliśmy na “Martha Cooper: Taking Pictures”, czyli retrospektywę twórczości fotoreporterki Marthy Cooper publikującej m.in. na łamach New York Times, znanej  przede wszystkim z dokumentowania sceny graffiti w Nowym Jorku z lat 70 i 80.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Urban Nation Berlin; street art Berlin;
Przed budynkiem Urban Nation.

Ale Urban Nation to nie tylko wystawy. Jego założeniem jest połączenie klasycznego muzeum z miastem i sztuką uliczną. Ciekawy jest już sam budynek, którego fasada jest przestrzenią artystyczną zmieniającą się w czasie. W ramach Urban Nation prowadzony także jest projekt „One wall”, w ramach którego uliczny artyści tworzą murale na budynkach rozsianych po całym mieście. Ich listę znajdziecie pod tym linkiem. Urban Nation otwarte jest we wtorki i środy w godzinach 10-18 oraz od czwartku do niedzieli w godz. 12-20. Wstęp do Urban jest bezpłatny, obecnie niezbędna jest jednak wcześniejsza rezerwacja, którą trzeba dokonać na stronie muzeum co najmniej 24 godziny przed odwiedzinami.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; targ Winterfeldtmarkt; Winterfeldtmarkt;

Sobotni targ Winterfeldtmarkt

Bardzo blisko Urban Art Museum znajduje się Winterfeldtplatz, na którym w soboty odbywa się Winterfeldtmarkt uznawany za największy weekendowy targ w Berlinie. Pomimo tego wcale nie jest ogromny czy przytłaczający, pozostaje przyjemny i kameralny. Lokalni producenci sprzedają owoce, warzywa, sery, ryby, miody, chleby i inne produkty spożywcze. Na Winterfeldtmarkt jest też kilka stoisk z jedzeniem. Bardzo polecamy znakomite gözleme ze szpinakiem. Skusiliśmy się także na Fischbrotchen, czyli kanapkę ze śledziem, obok niej nigdy nie przechodzimy obojętnie!

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; targ Winterfeldtmarkt; Winterfeldtmarkt;
Gözleme ze szpinakiem

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; targ Winterfeldtmarkt; Winterfeldtmarkt; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; targ Winterfeldtmarkt; Winterfeldtmarkt;

Oprócz stoisk z jedzeniem jest też alejka z ubraniami i różnymi artykułami niespożywczymi. Znajdziecie tam przysłowiowe mydło i powidło. My upolowaliśmy fajne naprasowanki na ubrania z żeglarskimi motywami, żałujemy, że nie kupiliśmy ich więcej! Targ czynny jest w soboty w godzinach 8.00-16.00. Winterfeldtmarkt odbywa się także w środy w godzinach 8.00-13.00, ale jest zdecydowanie mniejszy niż w soboty. W pobliżu placu jest sporo knajpek i kawiarni, w których można odpocząć po zakupach lub odwiedzić je wieczorową porą.

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; targ Winterfeldtmarkt; Winterfeldtmarkt;

Ratusz Schöneberg, Kennedy i Ich bin ein Berliner

Nie sposób pisać o Tempelhof-Schöneberg bez wspomnienia o Ratuszu Schöneberg. Choć dziś jest on jedynie ratuszem tego niewielkiego obszaru Berlina, to od zakończenia II wojny światowej do czasu zjednoczenia Niemiec budynek ten był siedzibą Berlina Zachodniego. To właśnie tutaj 26 czerwca 1963 John F. Kennedy podczas przemówienia z okazji 15 rocznicy berlińskiego mostu powietrznego wypowiedział słynne zdanie „Ich bin ein Berliner”, czyli „Jestem berlińczykiem”. Na wieży ratusza umieszczono też Dzwon Wolności podarowany w 1950 roku Berlińczykom przez Stany Zjednoczone. Dzwon symbolizował walkę o wolność z komunizmem.

Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Berlin; Ratusz Schöneberg;
Ratusz Schöneberg

Dziś znany jest on także z pchlego targu, który w soboty i niedziele odbywa się na placu przed ratuszem. Byliśmy zaskoczeni jak wiele osób odwiedza targ, a stoisk było naprawdę wiele! Jeżeli więc lubicie takie miejsca, odwiedźcie Flohmarkt am Rathaus Schöneberg. Zwłaszcza, że w okolicy ratusza znajduje się też wiele pięknie ozdobionych i porośniętych kamienic, które sprawiają, że krótki spacer z metra do ratusza jest bardzo przyjemny!

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina;
Winobluszcz trójklapowy porastający kamienicę w okolicy ratusza

Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina; Berlin; Tempelhof-Schöneberg; nietypowe atrakcje Berlina;

Aplikacja “Going Local Berlin”

Podczas zwiedzania dzielnicy Tempelhof-Schöneberg intensywnie korzystaliśmy z aplikacji “Going Local Berlin” stworzonej przez Visit Berlin. Znajdziecie w niej lokalne i nietypowe atrakcje Berlina, o których nie przeczytacie w przewodnikach, miejsca polecane i odwiedzane przez mieszkańców, bary czy też restauracje znajdujące się w najbliższej okolicy. Bardzo przydatną rzeczą jest możliwość wyszukania rekomendacji w interesującej Was dzielnicy – atrakcje i wskazówki są podzielone na berlińskie dzielnice. Rekomendacje można filtrować także tematycznie oraz wyszukiwać na mapie. Aplikacja jest darmowa, aby z niej korzystać nie potrzebujesz internetu, działa ona znakomicie offline. Więcej informacji o aplikacji znajdziecie na stronie Going Local Berlin.

Berlin; Berlin ubahn; Berlin metro;

Komunikacja po Tempelhof-Schöneberg

Zwiedzając Tempelhof-Schöneberg poruszaliśmy się przede wszystkim komunikacją publiczną, w odróżnieniu od Steglitz-Zehlendorf, po której poruszaliśmy się także samochodem. Wszystkie opisane w tym tekście miejsca znajdują się tuż przy stacji U-Bahn lub S-Bahn. Są to najlepsze środki transportu po tej dzielnicy. Przykładowo prosto ze stacji wchodzi się na teren Natur-Park Schöneberg Südgelände, podobnie jest z Tempelhofer Hafen, a lotnisko Tempelhof i Tempelhofer Feld znajdują się przy stacji Platz der Luftbrücke. Jeżeli planujecie poruszać się po Berlinie komunikacją publiczną, polecamy zakup Berlin Welcome Card, która zapewnia darmową komunikację oraz zniżki do naprawdę wielu atrakcji, w tym 25% zniżki na zwiedzanie lotniska Tempelhof.

Wszystkie posty z Niemiec:
Niemcy

Do Berlina pojechaliśmy we współpracy z Niemiecką Centralą Turystyki.

Lubisz nasze wpisy? Będzie nam bardzo miło, jeżeli podzielisz się nimi ze znajomymi i zostaniesz naszym stałym czytelnikiem na blogu, Facebooku i Instagramie!

Zostaw komentarz